Παγκόσμια ημέρα κατά της Πνευμονίας

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Πνευμονίας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 12 Νοεμβρίου υπό την αιγίδα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (WHO).

Η Πνευμονία είναι φλεγμονή του πνευμονικού παρεγχύματος κυρίως των πνευμονικών κυψελίδων (μικροσκοπικοί αερόσακοι) από μικροοργανισμούς που εμποδίζουν τη φυσιολογική λειτουργία των πνευμόνων με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας. Η διάγνωση βασίζεται σε συμπτώματα και ενδείξεις οξείας λοίμωξης του κατώτερου αναπνευστικού όπως κακουχία, βήχας, πτύελα, πυρετός, δύσπνοια, πόνος στο στήθος, ταχυκαρδία, κυάνωση και επιβεβαιώνεται με την ακτινογραφία θώρακος. H ιατρική αντιμετώπιση περιλαμβάνει τη χορήγηση αντιβιοτικών ανάλογα με τη σοβαρότητα της πνευμονίας και το βαθμό ανθεκτικότητας του βακτηρίου στα αντιβιοτικά.

Η σπουδαιότητα της φυσικοθεραπείας είναι μεγάλη διότι στην αρχική φάση συμβάλλει στη βελτίωση της οξυγόνωσης της προσβεβλημένης περιοχής, με περιορισμό της εστίας της λοίμωξης και της υποτροπής της. Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι: (α) η βελτίωση του πνευμονικού αερισμού, (β) η εκπαίδευση αναπνευστικού πρότυπου με αργές και βαθιές αναπνοές, (γ) η έκπτυξη της προσβεβλημένης περιοχής και (δ) η ανακούφιση από τον πόνο. Η τεχνική ελέγχου αναπνοής περιλαμβάνει την εφαρμογή βαθιάς και αργής αναπνοής, η οποία μειώνει το έργο της αναπνοής, μειώνει τη χρήση επικουρικών μυών και τη δύσπνοια, αυξάνει την αποτελεσματικότητα της αναπνοής και βελτιώνει την κατανομή του αερισμού.

Στη φάση λύσης της λοίμωξης, η αναπνευστική φυσικοθεραπεία στοχεύει στον καθαρισμό του τραχειοβρογχικού δένδρου, στην πρόληψη/αντιμετώπιση της ατελεκτασίας και στην κινητοποίηση και βελτίωση της φυσικής κατάστασης. Ο καθαρισμός του τραγχειοβροχγικού δένδρου, δηλαδή η απομάκρυνση των εκκρίσεων από τους πνεύμονες επιτυγχάνεται με έναν αποτελεσματικό βήχα. Βήχοντας σωστά, βγάζουμε πιο εύκολα και γρήγορα τα πτύελα, διευκολύνοντας την αναπνοή μας. Οι τεχνικές εκπαίδευσης βήχα για έναν αποτελεσματικού βήχα είναι: (α) οι θέσεις βρογχικής παροχέτευσης. Ο φυσικοθεραπευτής ανάλογα με το τμήμα του πνεύμονα που παρουσιάζει αυξημένη ποσότητα εκκρίσεων, τοποθετεί τον ασθενή σε τέτοια θέση που η βαρύτητα θα οδηγήσει την βλέννα σε κεντρικότερα σημεία του τραχειοβρογχικού δέντρου για την ευκολότερη απομάκρυνση της με τον βήχα, (α) οι δονήσεις. Εκτελούνται πιέσεις και ταλαντώσεις στο θωρακικό κλωβό κατά τη φάση της εκπνοής με τα χέρια του φυσικοθεραπευτή ή από μηχάνημα. Σημαντική είναι η ορθή τοποθέτηση των χεριών ή του μηχανήματος πάνω στον θώρακα και η κατεύθυνση της πίεσης. Η δόνηση εκτελείται επάνω στις πλευρές του θώρακα, αποφεύγοντας όμως τις τελευταίες και πραγματοποιούνται σε θέσεις παροχέτευσης, (γ) οι πλήξεις. Είναι μια μορφή ρυθμικού πελεκισμού του θωρακικού κλωβού. Οι πλήξεις εκτελούνται με τα χέρια του φυσικοθεραπευτή (το ένα ή και τα δυο μαζί), με γρήγορο ή αργό ρυθμό, σε όλα τα τμήματα του θωρακικού κλωβού, εκτός από τις τελευταίες πλευρές, τις ωμοπλάτες, το στέρνο και την σπονδυλική στήλη, (δ) ο ενεργός κύκλος αναπνοών. Είναι μια σειρά από αναπνοές, τις οποίες εκτελεί ο ασθενής με συγκεκριμένο τρόπο. Περιλαμβάνει τόσο ήρεμες, όσο και δυνατές ανάσες, χνώτισμα και βήχα. Ο ενεργός κύκλος αναπνοών έχει και παραλλαγές ανάλογα με το πώς κρίνει ο φυσικοθεραπευτής την κατάσταση του ασθενή. Η προτιμότερη θέση για την εκτέλεση του ενεργού κύκλου αναπνοών είναι η καθιστή, και (ε) η τεχνική ταλαντευόμενης θετικής εκπνευστικής πίεσης κατά την οποία χρησιμοποιούνται τρεις συσκευές (το κορνέτο, το flutter και το acapella) που φέρνουν αντίσταση στη φάση της εκπνοής και ο ασθενής εκπνέει μέσα σε αυτές. Κατά τη διέλευση του αέρα μέσα από τις συσκευές, προκαλούνται δονήσεις που διοχετεύονται εσωτερικά στους πνεύμονες με αποτέλεσμα να αποκολλούνται οι εκκρίσεις. Η εκπνοή ενάντια σε αντίσταση οδηγεί στην ανάπτυξη θετικής πίεσης στους αεραγωγούς με αποτέλεσμα να ανοίγουν ή να παραμένουν ανοιχτοί οι μικροί αεραγωγοί. Η εκπνοή είναι ενεργητική και αυτό βοηθάει στη μετακίνηση των εκκρίσεων σε κεντρικότερους βρόγχους.

Τέλος, η κινητοποίηση και η βελτίωση της φυσικής κατάστασης συμβάλλει στην καλύτερη αναπνευστική λειτουργία και η οποία επιτυγχάνεται μέσω καθημερινής βάδισης ή άλλης μορφή ελαφράς έντασης άσκησης.

Ο φυσικοθεραπευτής, ως εξειδικευμένος επαγγελματίας υγείας, στον ασθενή με πνευμονία αξιολογεί και επιλέγει μέσα από τεχνικές που διευκολύνουν την αναπνοή με αργές και βαθιές αναπνοές, ανακουφίζουν τον πόνο, απομακρύνουν τα πτύελα, ενδυναμώνουν το αναπνευστικό σύστημα και συμβάλλουν στη βελτίωση της λειτουργικότητας του.