ΤΑ ΕΚΑΤΟΝ ΣΑΡΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΔΩΡΩΝ απο τον κ. Θ.Δ. ΛΑΦΑΖΑΝΟ

Το 2019 συμπληρώθηκαν εκατόν σαράντα χρόνια λειτουργίας του ναού των Αγίων Θεοδώρων στο χωριό μας. Τα εγκαίνια έγιναν το έτος 1879, όπως προκύπτει από την επιγραφή, η οποία υπάρχει στο κάτω μέρος του παραπετάσματος της Ωραίας Πύλης αι γράφει τα εξής:

«ΑΝΩΚΟΔΟΜΗΘΗ ΚΑΙ ΔΙΕΚΟΣΜΗΘΕΙ Ο ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΟΥΤΟΣ ΤΗ ΑΩΚΝΩ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΡΤΣΩΝΑ ΕΝ ΕΤΕΙ ΑΩΟΘ’»
Η χρονολογία με τα ελληνικά γράμματα ΑΩΟΘ’ αντιστοιχεί στο έτος 1879. Η ίδια επιγραφή υπήρχε και στη βάση του τρούλλου και τη διαβάζαμε μέχρι το έτος 1954, οπότε, λόγω των φθορών από την υγρασία, αντικαταστάθηκε η εικονογράφηση και η διακόσμηση του τρούλλου.
Ο βουλευτής Δημήτριος Κάρτσωνας ήταν γιός του Γιαννάκη Δημ. Κάρτσωνα, ο οποίος πολιτευόταν και είχε εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος το 1846, όταν η πρωτεύουσα του Δήμου Αμφείας ήταν ακόμα στον Άγριλο. Ως δήμαρχος ο Δημήτριος Κάρτσωνας ίδρυσε το πρώτο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων στο Αρφαρά το 1862. Το σπουδαιότερο από τα έργα του ήταν η μέριμνα για την ανέγερση των Αγίων Θεοδώρων.
Είχε ολοκληρωθεί η κάθοδος των Αρφαραίων από το Πάνω Αρφαρά και από τον οικισμό του Αγίου Βασιλείου στη σημερινή θέση του χωριού, ενώ ο αριθμός των κατοίκων είχε υπερβεί τους χίλιους και αυξάνονταν συνεχώς. Ως ενοριακό ναό είχαν οι αρφαραίοι τον πολύ μικρό ναό του Αγίου Βασιλείου, ο οποίος ήταν πολύ μακριά από το κέντρο του χωριού. Τότε ο Δημήτρης Κάρτσωνας δώρισε το οικόπεδο, στο οποίο κατά την παράδοση υπήρχε ένα μικρό εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων. Ένας άλλος αρφαραίος, ο Δημήτρης Αρμένης έφερε από την Αθήνα, στην οποία έμενε, τον αρχιτέκτονα του Μητροπολιτικού Ναού της Αθήνας και σχεδίασε μία απλουστευμένη μορφή του. Κατά τη χάραξη των θεμελίων το έτος 1869 ορισμένοι αντέδρασαν στην προσπάθεια ανεγέρσεως ενός μεγάλου ναού και προσπάθησαν να μικρύνουν τις διαστάσεις του. Αντέδρασε όμως ο Δήμαρχος λέγοντας ότι «σε λίγα χρόνια δεν θα μας χωράει ούτε ο μεγάλος ναός». Και είχε δίκιο, αφού οι κάτοικοι από το 1915 είχαν φτάσει τις 2000. Όταν πέθανε ο βουλευτής το 1897, οι αρφαραίοι τον τίμησαν, θάβοντάς τον στο προαύλιο του ναού και τοποθέτησαν στον τάφο του μαρμάρινη στήλη, η οποία υπάρχει μέχρι σήμερα.
Ο ναός χτίστηκε με δαπάνες και προσωπική εργασία των αρφαραίων και ολοκληρώθηκε σε δέκα χρόνια, το 1879, οπότε έγιναν και τα εγκαίνια. Ιερείς τότε ήταν οι αρφαραίοι Ιωάννης Αναστ. Μουτεβελής, Παναγιώτης Παπαδόπουλος, Ιωάννης Παν. Μουτεβελής, Ηλίας Παν. Μουτεβελής και Ηλίας Νικήτα Μπούρας. Για τους ψάλτες βεβαιότητα υπάρχει για τους Ιωάννη Αποστ. Αλεξανδρόπουλο, Ιωάννη Τσάλτα του Γιαννάκη και Γεώργιο Κων. Παπαδόπουλο, ενώ είναι πιθανό να ζούσε και να έψελνε ακόμα ένας από εκείνους που έφεραν το όνομα «Αναγνώστης» και αυτοί ήταν από τις οικογένειες Γιαννακόπουλου, Νιάρχου, Παπαδόπουλου και Παπανικολάου.
Στο τέμπλο τοποθετήθηκαν μεγάλες εικόνες, έργα του επτανήσιου Αντωνίου Φερεντίνου, οι οποίες το 1909 συντηρήθηκαν από τον αρφαραίο ιερομόναχο στο Άγιο Όρος, Γαβριήλ Διον. Κάρτσωνα και τοποθετήθηκαν μερικές εικόνες αγιογραφημένες από τον αγιογραφικό οίκο του. Αργότερα έγιναν και άλλες εργασίες στο ναό. Πιο συγκεκριμένα:
α) Τοποθετήθηκα μεγάλα φορητά προσκυνητάρια, κατασκευασμένα από τους αρφαραίους ξυλουργούς Χρήστο Γεωργ. Αρμένη και Δημήτριο Ιωαν. Αρμένη.
β) Το 1925 αγιογραφήθηκε ο τρούλλος του ναού από τους αρφαραίους αγιογράφους Γαβριήλ και Σεραφείμ Κάρτσωνα.
γ) Το 1930 σοβατίστηκε εξωτερικά ο ναός.
δ) Το 1949 έγινε η μεγάλη εσωτερική διακόσμηση του ναού με δαπάνες αρφαραίων από τις ΗΠΑ.
ε) Το 1954 κατασκευάστηκαν ο πρόναος και το νέο καμπαναριό, επισκευάστηκε εσωτερικά ο τρούλλος και αγιογραφήθηκε εκ νέου.
στ) Το 1973 έγινε η μεγάλη στερέωση του ναού εξωτερικά με οπλισμό σκυρόδεμα και η σημαντική δαπάνη καλύφθηκε με χρήματα που είχε αφήσει με τη διαθήκη του ο ομογενής από τις ΗΠΑ Ιωάννης Αποστ. Γιαννακούτζος.
ζ) Αργότερα έγιναν και άλλες εργασίες αποκατάστασης της οροφής εσωτερικά καθώς και νέα διακόσμηση.
η) Τέλος τη διετία 2005-2007 έγινε η μεγάλη ανακαίνιση του ναού με δωρεές των αρφαραίων και δαπάνη που ξεπέρασε τις 360.000 ευρώ.
Έτσι στερεωμένος και ανακαινισμένος ο ναός μας συμπλήρωσε το 2019 τα εκατόν σαράντα χρόνια λειτουργίας του και υπάρχει ελπίδα, Θεού θέλοντας, να συνεχιστεί η λειτουργία του και τα επόμενα εκατό χρόνια, χωρίς ανάγκη σημαντικών επισκευών.
Περισσότερο για την ιστορία του ναού υπάρχουν στο βιβλίο μου ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΔΩΡΩΝ ΑΡΦΑΡΩΝ 130 ΧΡΟΝΙΑ (1879-2009), το οποίο κυκλοφόρησε το έτος 2009 και διατίθεται από το εκκλησιαστικό συμβούλιο, με διάθεση των εσόδων για τις ανάγκες του ναού.
Δεκέμβριος 2019
Θεόδωρος Δημ. Λαφαζάνος