''Η ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ''- ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ Δ. ΛΑΦΑΖΑΝΟΥ

 

   Επηρεάζομαι πολύ από τα αναστάσιμα τροπάρια και από το γενικά χαρμόσυνο πνεύμα των ημερών. Εκείνος ο Κατηχητικός Λόγος του Ιωαν. Χρυσοστόμου συγκινεί και ενθαρρύνει τον πιστό, αν θέλει να βιώσει την αναστάσιμη χαρά της Αγάπης, να διώξει έχθρες και να συγχωρήσει από ψυχής όσους τον ενόχλησαν ή τον ενοχλούν ακόμα. «Συγγνώμη εκ του Τάφου ανέτειλε» λέει χαρακτηριστικά: Και το δοξαστικό των αίνων μας παροτρύνει «συγχωρήσωμεν πάντας τη Αναστάσει». 

   Συγχώρεση και συγχώριο είναι ταυτόσημες λέξεις. Το συγχώριο ακούγεται σε θλιβερές καταστάσεις (κηδεία, μνημόσυνο), όπου οι συμμετέχοντες με τις λέξεις «Θεός σχωρέστον» που είναι συγκεκομμένη απόδοση του «ο Θεός ας τον συγχωρέσει» και με τις λέξεις «ας πάει στη συγχώρεση» δίνουν άφεση στο νεκρό. Συγχώριο λένε και το γεύμα που παραθέτουν μετά την κηδεία. Στα παλαιά δύσκολα χρόνια θυμάμαι ότι, αντί φαγητού, ετοίμαζαν για συγχώριο ψωμί και τυρί σε όσους επέστρεφαν στο σπίτι μετά την κηδεία. 

   Ας αφήσουμε όμως τα θλιβερά, μέρες που ζούμε, χαρούμενες, ευφρόσυνες, όλο ευχές και ας σταθούμε στη συγχώρεση, που πρέπει να δίνεται στους ζωντανούς. Είναι η βάση της κοινωνικής ειρήνης, αν και έχει γίνει σπάνιο είδος στους καιρούς μας. Με την αγορανομική ορολογία είναι «αγαθό ουσιώδες εν ανεπαρκεία» και τούτο επειδή προτιμούμε άλλα πράγματα «επουσιώδη εν επαρκεία». 

   Η Εκκλησία διδάσκει τη συγχώρεση και παροτρύνει εντός και εκτός λειτουργίας για ειρήνη, αγάπη, συμφιλίωση. Οι πιστοί όμως; Άλλοι συμμορφώνονται και άλλοι διατηρούν ακόμα τις αρχαιοελληνικές (και μωσαϊκές) αντιλήψεις για εκδίκηση. Νομίζουν και το λένε φωναχτά ότι η τιμωρία του δράστη, θα αναπαύσει την ψυχή του νεκρού θύματος. Λες και η ψυχή, εκεί που βρίσκεται, αγωνιά για εκδίκηση και δεν τρέμει για τις δικές της αμαρτίες, για τη δική της τύχη. 

   Με δυό λόγια. Ο δράστης αξιόποινης πράξης, αφού κριθεί ένοχος, πρέπει να τιμωρηθεί από την πολιτεία. Όχι από εκείνους που ζημιώθηκαν. Η πολιτεία πρέπει να μεριμνά για την τιμωρία του. Οι αδικημένοι μπορούν να αξιώσουν αποζημίωση, αλλά οφείλουν (κατά τη Χριστιανική διδασκαλία) να συγχωρήσουν. Αυτά τα δύο (αποζημίωση – συγγνώμη) συμβαδίζουν με την ηθική, αλλά και με τη λογική και την κοινωνική ειρήνη. 

   Ένα σεβαστό πρόσωπο μου διηγήθηκε (πριν πολλά χρόνια) ότι στο ορεινό χωριό του δεν υπήρχαν εχθρότητες, μεταξύ των χωρικών. Ώσπου συνέβη και αυτό. Δύο χωρικοί μάλωσαν και δεν μιλούσαν πλέον μεταξύ τους. Οι άλλοι χωρικοί είχαν την ελπίδα ότι το Πάσχα, κατά τον Εσπερινό της Αγάπης, οι δύο «εχθροί» θα αντάλλασσαν τον αδελφικό ασπασμό, λέγοντας το «Χριστός Ανέστη». Ο ένας, για να μη συμφιλιωθεί, δεν πήγε στον Εσπερινό. Ο άλλος πήγε και, επιστρέφοντας στο σπίτι του είδε τον «εχθρό» του να βαδίζει προς το μέρος του, έχοντας παγιδευτεί σε μονοπάτι, χωρίς διέξοδο. Οι άλλοι χωρικοί στάθηκαν να δούν τί θα γίνει. Όμως η γιορτή της Αγάπης επαληθεύτηκε. Συναντήθηκαν, είπαν το «Χριστός Ανέστη» και αντάλλαξαν ασπασμό. Η κακία έφυγε, η συγχώρεση έλυσε της διαφορά τους. Αν το βλέπαμε αυτό και σήμερα. 

Θεόδωρος Δ. Λαφαζάνος