ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΡΦΑΡΩΝ ΑΘΗΝΑΣ <ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ> 19/4/1964 - 19/4/2024, 60 χρόνια από την ίδρυσή του, μια προσέγγιση..

 

Ο εικοστός αιώνας τον οποίο έχουμε αισίως αφήσει πίσω μας έχει χαρακτηριστεί από τον σπουδαίο Βρετανό ιστορικό Ερίκ Χοσμπάουμ ως <σύντομος> ,αυτό ωστόσο δεν του αφαιρεί την σπουδαιότητα του σε παγκόσμιο επίπεδο με πρόσημο είτε θετικό, είτε αρνητικό.

Υπήρξαν πολλές δεκαετίες όπου η κάθε μια τους άφησε το δικό της αποτύπωμα στον μακρό ιστορικό χρόνο. Μια από τις σίγουρα πιο επιδραστικές ήταν η δεκαετία του 1960. Αυτή που έχει χαρακτηριστεί ως <long sixties> ή στην ελληνική απόδοση <η μακρά δεκαετία του ΄60>. Ο ίδιος ιστορικός αναφέρει χαρακτηριστικά ότι <…το καινοφανές του μετασχηματισμού αυτού έγκειται και στην ταχύτητα του και στην καθολικότητα του…για το μεγαλύτερο όμως μέρος του πλανήτη οι αλλαγές αυτές ήταν αιφνίδιες και σεισμικές....για το 80% της ανθρωπότητας, ο μεσαίωνας έληξε στην δεκαετία του ’50 ή για να το θέσουμε κάπως καλύτερα , αισθάνθηκαν να λήγει στη δεκαετία του ’60. .>

Αυτό στο μεγάλο κάδρο της ιστορίας εντάσσει και την Ελλάδα. Υπήρξαν όμως γεγονότα που σαφώς διαφοροποίησαν την ελληνική πραγματικότητα και σίγουρα και τον τόπο καταγωγής μας. Τα μεγάλα αστικά κέντρα μπορούσαν σχετικά πιο εύκολα να πραγματοποιήσουν την μετάβαση. Όμως η επαρχία, σχεδόν στο σύνολο της, βίωνε ακόμα τις συνέπειες αυτής που αποκαλείται κοινωνική οδύνη, απότοκο της ναζιστικής κατοχής, της λευκής τρομοκρατίας και του εμφυλίου, που δεν είχαν αφήσει ανεπηρέαστη και την Μεσσηνία. Η κοινωνική οδύνη είναι

< έννοια που έχει εισαχθεί τα τελευταία χρόνια στις κοινωνικές επιστήμες όπως και η συγγενής έννοια «τραύμα», συμβάλλοντας στην ανάδειξη σημαντικών όψεων της κοινωνικής εμπειρίας που παρέμεναν αθέατες και αταξινόμητες. Αναφέρεται σε κάθε είδους κοινωνικές πληγές και θεωρείται αποτέλεσμα των διαφορετικών μορφών βίας που ασκούνται από οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές εξουσίες. των προηγουμένων ετών>.

Επιχειρώντας μια Ιστοριογραφική προσέγγιση, καθότι δεν είναι δυνατόν να διαχωριστεί η ιστορία ή η ιστοριογραφία από τους θεσμούς και το κοινωνικό και διανοητικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ασκείται ,και ανατρέχοντας στις διαθέσιμες πηγές και πληροφορίες, θα αναζητήσουμε σε αυτό το μικρό επετειακό κείμενο τα <αίτια> δημιουργίας του Συλλόγου.

Όπως προκύπτει από την εισαγωγική αναφορά της εφημερίδας ΗΧΩ των ΑΡΦΑΡΩΝ η προτροπή – παραίνεση του εφημέριου του χωριού μας Ιωάννη Παπανικολάου, ενός προσώπου με επιρροή στην τοπική κοινωνία,<...εις το χωριό μας υπάρχει πολύ δυστυχία..βλέπω πολλούς να μην έχουν ούτε τα στοιχειώδη..εσείς τώρα που θα πάτε στην Αθήνα δραστηριοποιηθείτε λίγο.. υπάρχουν εκεί συμπατριώτες μα που μπορούν να μας δώσουν μια μικρή βοήθεια...> φαίνεται να βρήκε ευήκοα ώτα σε μια ομάδα ανθρώπων - συμπατριωτών μας που ανιδιοτελώς που με υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης δημιούργησαν στις 19/4/1964 τον Προοδευτικό Σύλλογο των εξ Αρφαρών Μεσσηνίας καταγομένων <ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ> ευελπιστώντας έτσι να καλύψουν αυτό το έλλειμμα κοινωνικής συνοχής.

Οι 22 αυτοί άνθρωποι, που έχουν καταγράψει και τον ανωτέρω διάλογο, γρήγορα πλαισιώθηκαν από πολλούς άλλους και ο Προοδευτικός σύλλογος δεν αποτέλεσε μόνο αρωγό υλικής βοήθειας, αλλά μετεξελίχτηκε σε σημαντικό φορέα πολυεπίπεδων δράσεων και στο χωριό μας αλλά και εντός του αστικού ιστού. Η ίσως πρωτοποριακή ονομασία για την εποχή <Προοδευτικός>, σηματοδότησε και ταύτισε την κοινωνική ευθύνη με την πολιτισμική διαχείριση μιας σπουδαίας κληρονομιάς και την μετουσίωση της σε πολιτιστικές εκδηλώσεις. Θεωρείται έτσι άμεση και άρρηκτη η σχέση του πολιτισμικού και του πολιτιστικού δηλαδή αφενός αυτού που σχετίζεται με τον πολιτισμό ως κουλτούρα, πνευματική καλλιέργεια δηλαδή ορίζει την πολιτισμική ταυτότητα, και αφετέρου μετουσιώνεται σε πολιτιστικό που συμβάλει ως δρών στην ανάπτυξή του, με εκδηλώσεις και όλα όσα απορρέουν από τις εν δυνάμει κοινωνικές σχέσεις των μελών και όχι μόνο.

Το καταστατικό του Συλλόγου δείχνει εξαρχής το σκεπτικό και τις αξίες που κλήθηκε ο Σύλλογος να υπηρετήσει..<Άρθρο 2, Σκοπός του Συλλόγου είναι η στενότερη επικοινωνία, η αλληλεγγύη και η σύσφιξη των πατριωτικών δεσμών μεταξύ των μελών του… Ομοίως η ηθική συμπαράσταση και υλική ενίσχυση των απόρων μελών του Σωματείου όπως και των απόρων κατοίκων της ανωτέρω ιδιαίτερης πατρίδας των μελών του…. Άρθρο 3, Στην πραγμάτωση των σκοπών του, ο Σύλλογος συμβάλλει με τους πόρους του όπως και δια του κύρους και των ηθικών αυτού δυνάμεων…και γενικά λαμβάνει κάθε πρόσφορο μέσον για ευόδωση του σκοπού του>.

Ενδεικτικό της ανιδιοτελούς προθέσεως των ιδρυτών αποτελεί και η δημοσίευση στο πρώτο φύλλο της έντυπης και εξίσου πρωτοποριακής εφημερίδας ΗΧΩ ΤΩΝ ΑΡΦΑΡΩΝ που χρησίμευε ως δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των Αρφαραίων σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου <... εξεδόθη τον 11/1964…σκοπός μας είναι να ενώσωμεν τας δυνάμεις ηθικάς και υλικάς δια τον καλόν του χωριού μας….η εφημερίς αυτή εις ουδένα ανήκει, ούτε είς πρόσωπα, ούτε είς κόμματα ή πολιτικάς παρατάξεις, αλλά είς όλους γενικώς τους συμπατριώτας μας… > Η αγορά στην συνέχεια ιδιόκτητων γραφείων του Συλλόγου το 1988 αποτέλεσε ένα ιδιαίτερο γεγονός, καθότι ήταν προϊόν συνεισφοράς των συμπατριωτών μας <…το γραφείο αυτό με αριθμό συμβολαίου 2550-18/5/1988, εκόστησε συνολικά 1,200,000 δρχ…τα χρήματα αυτά προήρθαν από ειδικές προσφορές συμπατριωτών μας που κάθε φορά εδημοσιεύοντο στην εφημερίδα μας και από άλλα έσοδα του συλλόγου μας..> Σημαντική παρακαταθήκη των δράσεων αποτελεί και η έκδοση από το Δ.Σ., σε τόμο, των φύλλων της εφημερίδας ΗΧΩ ΤΩΝ ΑΡΦΑΡΩΝ το έτος 2000 και περιλαμβάνει τεύχη από τον 12/1964 έως τον 12/1989.

Ο χρόνος αποτελεί τον αδιάψευστο μάρτυρα κάθε δράσης που απευθύνεται στην κοινωνία. Έτσι η αδιάλειπτη λειτουργία εξήντα χρόνων του Συλλόγου, μπορεί όλους μας, να μας κάνει να αισθανόμαστε υπερήφανοι αφενός για την κοινωνική αποδοχή, και αφετέρου να ελπίζουμε ότι το όραμα αυτών των ανθρώπων, αλλά και όλων όσων έχουν όλα αυτά τα χρόνια καταθέσει ανιδιοτελώς ότι μπορούσαν για την εύρυθμη λειτουργία του Συλλόγου, θα έχει συνεχιστές.

Μπορεί ο 21ος αιώνας να χαρακτηρίζεται ως η εποχή της ταχύτητας, του διαδικτύου, ακόμα και της υπερκατανάλωσης, αυτό όμως πιστεύουμε ότι δεν μπορεί και δεν πρέπει ίσως να αφαιρέσει στοιχεία από την άμεση και ζωντανή ανθρώπινη δραστηριότητα. Ο άνθρωπος είναι φύσει πολιτικό ον< ἡ δ᾽ αὐτάρκεια καὶ τέλος καὶ βέλτιστον. ἐκ τούτων οὖν φανερὸν ὅτι τῶν φύσει ἡ πόλις ἐστί, καὶ ὅτι ὁ ἄνθρωπος φύσει πολιτικὸν ζῷον, καὶ ὁ ἄπολις διὰ φύσιν καὶ οὐ διὰ τύχην ἤτοι φαῦλός ἐστιν, ἢ κρείττων ἢ ἄνθρωπος…. <1253a5-9> κατά τον Αριστοτέλη. Δεν διαφοροποιείται η προσέγγιση σε πιο σύγχρονες οπτικές όπως αυτή που καταγράφει ο E. H. CARR <…τα άτομα είναι άρρηκτα δεμένα με την κοινωνία, οι δυο έννοιες δεν είναι αντίθετες αλλά αμοιβαία αναγκαίες και συμπληρωματικές…κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί αλλά κομμάτι ηπείρου …από την στιγμή που θα γεννηθούμε ο κόσμος επιδρά γύρω μας με τέτοιον τρόπο ώστε να μας μετατρέπει από βιολογικά σε κοινωνικά όντα..>

Έτσι καταληκτικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πολιτική - κοινωνική ιδιότητα του ατόμου μεταφράζεται σε συμμετοχή, επικοινωνία και όλα αυτά που απλόχερα προσφέρει η ζωντανή ανθρώπινη επαφή, όπως το χαμόγελο, η αισιοδοξία, η αλληλεγγύη και το όραμα για έναν καλύτερο κόσμο, που δεν ανήκει σε εμάς αλλά στις γενιές που έρχονται….

Αθήνα 3-2024

Γ. Α. ΚΡΕΠΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ -ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ

ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΕΣ

Ηχώ των Αρφαρών έντυπη έκδοση Τόμος Α’, Αθήνα, 2000, ιδ. Εκδ.

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ «ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ

https://www.greek- language.gr

https//polhist. panteion.gr

ΓΚΕΟΡΓ ΙΓΚΕΡΣ, Η ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ, Αθήνα,2006, εκδ. ΝΕΦΕΛΗ

E.H. CARR, ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ, Αθήνα, 2019, εκδ. Πατάκη

Ε. ΧΟΣΜΠΑΟΥΜ, Η ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΑΚΡΩΝ-Ο ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΑΙΩΝΑΣ, Αθήνα, 1997, εκδ. Θεμέλιο